انسانلر ناصل كە دنیوی قونولردە بربرندن فرقلی ایسە دینی آڭلامە و یاشامەدە دە أویلە حتّی داها دە فرقلی اولابیلییور . دنیوی آچیدن باقدیغڭزدە كیمی زنگین ، كیمی فقیر . زنگین اولانلرڭ زنگینلكلری دە كندی ایچندە دگیشكنلك گوسترییور . كیمی چوق زنگین ، كیمی باشقەسنە محتاج اولمایاجق قدر . كیمی چوق صاغلقلی ، كیمی خستە . خستەلر دە كندی ایچندە آیریلییور . كیمڭڭ قرونیك ، ثابت و چوق زور خستەلقلری وار . كیمیلری گلوب گچیجی ، داها خفیف خستەلغە صاحب . انسانلر اللهە قوللق ایتمەدە دە چشید چشید . كیمیلری وار اللهی هیچ طانیمییور ، داها دە كوتوسی طانیمامەنڭ بر اكسیكلگینی و ازیكلگنی حس ایتمییور . كیمیلری ایسە اللهی طانییور . اللهی طانییانلر دە كندی ایچندە چشید چشید ، كیمیلری بر پارچە طانییور ، كیمیلری بر خیلی طانییور . كیمیلری وار هیچ عبادت ایتمییور . كیمیلری عبادت یاپییور . كیمیلری عبادتی ، أوگرنجیلرڭ أو أودوی گبی بر یوك و آنغاریە گبی گورییور . بر آن أوڭجە یاپوب قورتولمەنڭ دردندە . كیمیلری ایسە عبادتی ، صانكە بر زیافت گبی گورییور ، هیچ بیتمەسڭ ایستییور ، طادنە طویەمییور . كیمیلری وار ، پرواسزجە گناه ایشلییور . گناه ایشلەدیگنڭ فرقندە بیلە دگل . كیمیلری فرقندە و بیلەرك ایشلییور . كیمیلرینڭ ایسە یورگی صیزلییور ، وجدانی طارالییور . كیمیلری أوزنتو دیینجە یالڭزجە دنیوی خصوصلری آڭلایور . باشنە بر مصیبت گلدیگندە یا دە ایستەدیگی بر شئ اولمدیغندە أوزولییور . كیمیلری ایسە اللهە قوللغی حقیلە یاپامادیغنە ، اسلامی داها فضلە كیشی یە آڭلاتامادیغڭە أوزولییور . كیمیلری ایچون استغفار دیمك ، بر گناه ایشلەدكدن صوڭرە اللهدن باغیشلانمە دیلەمك آڭلامنە گلییور . كیمیلری ایسە بیراقڭ گناه ایشلەمەیی ، بر عبادتی بیتیرنجە بیلە استغفار ایدییورلر . نمازدە سلام ویرییور ، ” استغفر الله ” دییور . خیرلی بر عمل ایشلییور ، استغفر الله دییور . طبقی الله رسولینڭ ، هر خیرلی عملی استغفارلە بیتیرمسی گبی . بریسی گناهندن قورقویور ، أوبوری ایسە یاپدیغی عملڭ اكسیك قالمەسندن ، تام اولماماسندن ، قبول ایدیلمەمسندن قورقویور . كیمیلری وار شكر ایتمك دیینجە دنیوی بر نعمتە قاووشمەیی آڭلایور . النە پارە و امكان گچنجە ، ایش ، اش و آش صاحبی اولنجە شكر ایدییور . كیمیلری ایسە الله یولندە اولمەیی ، اوڭە قوللق ایتمەیی ، گناهلردن قاچینابیلمەیی بر شكر وسیلەسی صایییور . نماز قیلدیغنە ، عبادت یاپدیغنە ، شكر ایدەبیلدیگنە شكر ایدییور . أورنكلری چوغالتمق ممكن . والحاصل ربمز ناصل كە بدنا انسانلری فرقلی بویلردە ، رنكلردە ، سس طونلرندە ، گورونتولردە یاراتمشسە ، ناصل كە انسانلرە دنیوی آچیدن فرقلی امكانلر بخش ایتمشسە عین شكلدە انسانلر روحًا دە ، آخلاق و طاورانیش اولارق دە بویلەجە بربرندن فرقلیلر . ایشتە جنت و جهنم دە بو سببلە فرقلی طبقەلرە آیریلییور . كیمیلری جنتڭ اڭ أوست طبقەلرینی ، كیمیلری جهنمڭ اڭ دیپ طبقەلرینی حق ایدییور . نە بویورییوردی ربمز ؟ ” باقسەڭا ، بز انسانلرڭ كیمڭی كیمڭدن ناصل أوستون قیلمشزدر ! البتە كە آخرت ، درجە و أوستونلك فرقلری باقیمندن داها بویوكدر . ” (الإسراء ۱٧ / ۲۱) ربمز بزلری آخرتدەكی اڭ أوست درجەلرە طالب اولان و بوڭا اویغون غیرت گوسترنلردن أیلەسین . بزلری آخرتدەكی كوتو درجەلردن محافظە أیلەسین . گلوب گچیجی دنیوی أوستونلكلرە دگل ، قالیجی أوستونلكلرە مفتون أیلەسین .
صوڭ أر دومان