بِسْمِ اﷲِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
وَ بِهِ نَسْتَعِينُ
اَلْحَمْدُ ِﷲِ رَبِّ الْعَالَمِينَ وَ الصَّلاَةُ وَ السَّلاَمُ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ
وَ عَلٰى اٰلِهِ وَ صَحْبِهِ اَجْمَعِينَ
أى قارداش! بندن بر قاچ نصيحت ايستدڭ. سن بر عسكر اولديغڭ ايچون عسكرلك تمثيلاتيله، سكز حكايهجكلر ايله بر قاچ حقيقتى نفسمله برابر ديڭله. چونكه بن نفسمى هركسدن زياده نصيحته محتاج گورويورم. وقتيله سكز آيتدن إستفاده ايتديگم سكز سوزى برآز اوزونجه نفسمه ديمشدم. شيمدى قيصهجه و عوام لسانيله نفسمه دييهجگم. كيم ايسترسه برابر ديڭلهسين.
برنجى سوز
{بِسْمِ اﷲ} هر خيرڭ باشيدر. بز دخى باشده اوڭا باشلارز. بيل أى نفسم، شو مبارك كلمه إسلام نشانى اولديغى گبى، بتون موجوداتڭ لسانِ حاليله وردِ زبانيدر. {بِسْمِ اﷲ} نه بيوك توكنمز بر قوّت، نه چوق بيتمز بر بركت اولديغنى آڭلامق ايسترسهڭ، شو تمثيلى حكايهجگه باق ديڭله. شويله كه
بدوى عرب چوللرنده سياحت ايدن آدمه گركدر كه، بر قبيله رئيسنڭ إسمنى آلسين و حمايهسنه گيرسين. تا شقيلرڭ شرّندن قورتولوب حاجاتنى تدارك ايدهبيلسين. يوقسه تك باشيله حدسز دشمن و إحتياجاتنه قارشى پريشان اولاجقدر. ايشته بويله بر سياحت ايچون ايكى آدم، صحرايه چيقوب گيدييورلر. اونلردن بريسى متواضع ايدى. ديگرى مغرور… متواضعى، بر رئيسڭ إسمنى آلدى. مغرور، آلمادى… آلانى، هر يرده سلامتله گزدى. بر قاطع الطريقه راست گلسه، دير: ”بن، فلان رئيسڭ إسميله گزرم.“ شقى دفع اولور، ايليشهمز. بر چاديره گيرسه، او نام ايله حرمت گورور. اوتهكى مغرور، بتون سياحتنده اويله بلالر چكر كه، تعريف ايديلمز. دائما تيترهر، دائما ديلنجيلك ايدردى. هم ذليل، هم رذيل اولدى.
ايشته أى مغرور نفسم! سن او سيّاحسڭ. شو دنيا ايسه، بر چولدر. عجزڭ و فقرڭ حدسزدر. دشمنڭ، حاجاتڭ نهايتسزدر. مادام اويلهدر؛ شو صحرانڭ مالكِ أبديسى و حاكمِ أزليسنڭ إسمنى آل. تا، بتون كائناتڭ ديلنجيلگندن و هر حادثاتڭ قارشيسنده تيترهمهدن قورتولاسڭ.
أوت، بو كلمه اويله مبارك بر دفينهدر كه: سنڭ نهايتسز عجزڭ و فقرڭ، سنى نهايتسز قدرته، رحمته ربط ايدوب قديرِ رحيمڭ درگاهنده عجزى، فقرى أڭ مقبول بر شفاعتجى ياپار. أوت، بو كلمه ايله حركت ايدن، او آدمه بڭزر كه: عسكره قيد اولور. دولت نامنه حركت ايدر. هيچ بر كيمسهدن پرواسى قالماز. قانون نامنه، دولت نامنه دير، هر ايشى ياپار، هر شيئه قارشى طايانير.
باشده ديمشدك: بتون موجودات، لسانِ حال ايله {بِسْمِ اﷲ} دير. اويله مى؟
أوت، ناصلكه گورسهڭ: بر تك آدم گلدى. بتون شهر أهاليسنى جبرًا بر يره سَوق ايتدى و جبرًا ايشلرده چاليشديردى. يقينًا بيليرسڭ؛ او آدم كندى ناميله، كندى قوّتيله حركت ايتمييور. بلكه او بر عسكردر. دولت نامنه حركت ايدر. بر پادشاه قوّتنه إستناد ايدر. اويله ده هر شى، جنابِ حقّڭ نامنه حركت ايدر كه؛ ذرّهجكلر گبى تخملر، چكردكلر باشلرنده قوجه آغاجلرى طاشييور، طاغ گبى يوكلرى قالديرييورلر. ديمك هر بر آغاج، {بِسْمِ اﷲ} دير. خزينۀِ رحمت ميوهلرندن أللرينى طولديرييور، بزلره طبلهجيلق ايدييور. هر بر بوستان، {بِسْمِ اﷲ} دير. مطبخۀِ قدرتدن بر قزغان اولور كه؛ چشيد چشيد پك چوق مختلف لذيذ طعاملر، ايچنده برابر پيشيريلييور. هر بر اينك، دوه، قويون، كچى گبى مبارك حيوانلر {بِسْمِ اﷲ} دير. رحمت فيضندن بر سوت چشمهسى اولور. بزلره، رزّاق نامنه أڭ لطيف، أڭ نظيف، آبِ حيات گبى بر غدايى تقديم ايدييورلر. هر بر نبات و آغاج و اوتلرڭ ايپك گبى يوموشاق كوك و طمارلرى، {بِسْمِ اﷲ} دير. سرت اولان طاش و طوپراغى دهلر گچر. اﷲ نامنه، رحمٰن نامنه دير، هر شى اوڭا مسخّر اولور. أوت هواده داللرڭ إنتشارى و ميوه ويرمهسى گبى، او سرت طاش و طوپراقدهكى كوكلرڭ كمالِ سهولتله إنتشار ايتمهسى و ير آلتنده يميش ويرمهسى؛ هم شدّتِ حرارته قارشى آيلرجه نازك، يشيل ياپراقلرڭ ياش قالماسى؛ طبيعيونڭ آغزينه شدّتله طوقات وورييور. كور اولاسى گوزينه پارمغنى صوقويور و دييور كه: أڭ گوونديگڭ صلابت و حرارت دخى، أمر تحتنده حركت ايدييورلر كه؛ او ايپك گبى يوموشاق طمارلر، برر عصاىِ موسى (عس) گبى {فَقُلْنَا اضْرِبْ بِعَصَاكَ الْحَجَرَ} أمرينه إمتثال ايدهرك طاشلرى شقّ ايدر. و او سيغاره كاغدى گبى اينجه نازنين ياپراقلر، برر أعضاىِ إبراهيم (عس) گبى آتش صاچان حرارته قارشى {يَا نَارُ كُونِى بَرْدًا وَ سَلاَمًا} آيتنى اوقويورلر.
مادام هر شى معنًا {بِسْمِ اﷲ} دير. اﷲ نامنه اللّٰهڭ نعمتلرينى گتيروب بزلره ويرييورلر. بز دخى {بِسْمِ اﷲ} ديمهلىيز. اﷲ نامنه ويرملىيز. اﷲ نامنه آلمالىيز. اويله ايسه، اﷲ نامنه ويرمهين غافل إنسانلردن آلماملىيز…
سؤال: طبلهجى حكمنده اولان إنسانلره بر فيآت ويرييورز. عجبا أصل مال صاحبى اولان اﷲ، نه فيآت ايستهيور؟
الجواب: أوت او منعمِ حقيقى، بزدن او قيمتدار نعمتلره، ماللره بدل ايستديگى فيآت ايسه؛ اوچ شيدر. برى: ذكر. برى: شكر. برى: فكردر. باشده {بِسْمِ اﷲ} ذكردر. آخرده {اَلْحَمْدُ ِﷲ} شكردر. اورتهده، بو قيمتدار خارقۀِ صنعت اولان نعمتلر أحدِ صمدڭ معجزۀِ قدرتى و هديۀِ رحمتى اولديغنى دوشونمك و درك ايتمك فكردر. بر پادشاهڭ قيمتدار بر هديهسنى سڭا گتيرن بر مسكين آدمڭ آياغنى اوپوب، هديه صاحبنى طانيمهمق نه درجه بلاهت ايسه، اويله ده؛ ظاهرى منعملرى مدح و محبّت ايدوب، منعمِ حقيقىيى اونوتمق؛ اوندن بيڭ درجه داها بلاهتدر.
أى نفس!
بويله أبله اولمامق ايسترسهڭ؛ اﷲ نامنه وير، اﷲ نامنه آل، اﷲ نامنه باشلا، اﷲ نامنه ايشله. والسلام.